Tỷ Lệ Ung Thư Ở Người Trẻ Tại Úc Đang Gia Tăng Đáng Báo Động

Trong 20 năm qua, tỷ lệ ung thư ở người Úc dưới 50 tuổi - đặc biệt từ độ tuổi 30 đến 40 đã tăng nhanh đến mức khiến các chuyên gia y tế không khỏi lo ngại.

Ung thư khởi phát sớm tăng mạnh ở người trẻ

Theo dữ liệu từ Cancer Australia, trong giai đoạn từ năm 2000 đến 2024, tỷ lệ ung thư khởi phát sớm (early-onset cancer) ở người Úc độ tuổi 30-40 đã tăng rõ rệt. Một số loại ung thư có mức tăng đột biến:

• Ung thư tuyến tiền liệt: tăng 500%
• Ung thư tụy: tăng 200%
• Ung thư gan: tăng 150%
• Ung thư ruột (bowel cancer): tăng 173% - nằm trong nhóm tăng nhanh nhất thế giới
• Ung thư tử cung: tăng 138%
• Ung thư thận: tăng 85%

Đáng chú ý, phần lớn các ca bệnh không mang gen di truyền như BRCA (liên quan đến ung thư vú, buồng trứng) hay Lynch (liên quan đến ung thư ruột), điều này đặt ra nhiều câu hỏi về những nguyên nhân thực sự gây bệnh.

Tỷ lệ mắc ung thư ở người trẻ tại Úc ngày càng gia tăng

Exposome - "Dấu vết" ung thư từ môi trường sống

Ngày càng nhiều nhà khoa học nhắc đến khái niệm “exposome” - một thuật ngữ chỉ toàn bộ các yếu tố mà con người tiếp xúc từ khi còn trong bụng mẹ cho đến suốt cuộc đời, bao gồm: môi trường, thực phẩm, hóa chất, vi khuẩn, thuốc men, và cả yếu tố tâm lý xã hội.

Một số yếu tố môi trường nghi ngờ liên quan đến nguy cơ ung thư sớm đang được điều tra gồm:

• Béo phì sớm, lối sống ít vận động
• Sinh mổ và lạm dụng kháng sinh từ nhỏ - làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột
• Thực phẩm siêu chế biến, nhựa, hóa chất PFAS/PFOA có trong bao bì thực phẩm, mỹ phẩm, đồ dùng chống dính
• Vi khuẩn đường ruột (ví dụ E. coli) có khả năng tạo ra độc tố phá hủy DNA

Thực phẩm chế biến sẵn góp phần làm tăng nguy cơ ung thư ở người trẻ

Dấu ấn đột biến ADN - "vân tay" sinh học của ung thư

Nghiên cứu từ Peter MacCallum Cancer Centre đã phát hiện ra rằng khối u ở người trẻ tuổi thường mang đặc trưng di truyền riêng biệt - được gọi là DNA mutational signature. Mỗi loại đột biến giống như một “vân tay sinh học” giúp truy ngược nguồn gốc của tổn thương.

Khối u ở người trẻ mang dấu ấn di truyền đặc trưng

Đặc biệt, một số loại vi khuẩn đường ruột đã được xác định là thủ phạm trực tiếp gây đột biến ADN, không còn dừng ở mức nghi ngờ như trước đây.

Hóa chất nhân tạo - mối nguy chưa từng có trong lịch sử tiến hóa

Ngày nay, con người đang sống giữa hàng chục nghìn loại hóa chất nhân tạo mà tổ tiên chúng ta chưa từng tiếp xúc qua hàng triệu năm tiến hóa. Trong số hơn 16.000 loại hóa chất liên quan đến nhựa, chỉ khoảng 1/3 được đánh giá mức độ nguy hiểm, và trong số đó, 75% có nguy cơ gây hại.

Đặc biệt, nhóm hóa chất vĩnh cửu PFAS/PFOA, dù đã bị cấm trong công nghiệp tại Úc, vẫn có thể tồn tại lâu dài trong môi trường và cơ thể con người. Những hóa chất này đã được liên hệ trực tiếp với các loại ung thư như ung thư vú và ung thư thận.

Hóa chất độc hại ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người

Dự án ORIGINS - theo dõi từ trong bụng mẹ

Tại thành phố Perth, dự án ORIGINS đang theo dõi hơn 10.000 trẻ em từ giai đoạn thai kỳ đến tuổi trưởng thành. Dự án thu thập dữ liệu về hệ vi sinh vật (microbiome), gene và môi trường sống để giải mã mối liên hệ giữa môi trường và nguy cơ mắc các bệnh mãn tính bao gồm cả ung thư.

Tuy nhiên, để có được kết luận chắc chắn từ những nghiên cứu này sẽ cần nhiều năm nữa. Trong lúc đó, thế hệ hiện tại đang đối mặt trực tiếp với nguy cơ mắc bệnh ngày một gia tăng.

Dự án ORIGINS theo dõi trẻ từ thai kỳ để giải mã tác động môi trường đến sức khỏe

Tỷ lệ ung thư khởi phát sớm ở người trẻ tuổi tại Úc đang tăng nhanh, vượt ngoài những yếu tố di truyền truyền thống. Việc thay đổi lối sống, nâng cao nhận thức về môi trường sống và chất lượng thực phẩm, cùng với sự quan tâm nhiều hơn từ cộng đồng và hệ thống y tế là điều cấp thiết để giảm thiểu rủi ro trong tương lai.

Nguồn: ABC News